“Voordat we beginnen, app ik mijn man nog even snel dat ik zometeen ons dochtertje kan ophalen.” Maak kennis met Daniëlle Berndsen: een energieke, ambitieuze partner die gespecialiseerd is in de gezondheidszorg en al 19 jaar in het accountancy vak zit.

Vrouwen in de accountancy: waar zijn die?
“Over het algemeen zijn er inderdaad weinig vrouwen in ons vakgebied. Maar als je kijkt naar de instroom van de vrouwen in de accountancy en wat daarvan overblijft, is dat eigenlijk wel een redelijk aantal. Bij de instroom in de juniorstaff-lagen is 35% vrouw. Bij managers ligt dit percentage op 10% en op partnerniveau is dat nog maar 2%. Als je deze percentages bekijkt, kan je eigenlijk concluderen dat kantoren er meer aan moeten doen om vrouwen aan te trekken en vast te houden vanaf het moment van instroom.

Het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap heeft een aantal jaar geleden het project ‘Glazen Muur’ gestart om vrouwen in mannenberoepen te bevorderen. Hier ben ik betrokken bij geweest. Het viel mij toen op dat er wat betreft accountancy juist gekeken moet worden naar de vraag: hoe kun je de studie Accountancy aantrekkelijker maken voor vrouwen? Ik denk dat je dit kunt doen door bijvoorbeeld meer nadruk te leggen op de vrouwelijke aspecten binnen ons vak: het contact met mensen, de creativiteit, de analyses.”

Waarom heb je ervoor gekozen om partner te worden?
“Ik ben vanuit mijzelf erg nieuwsgierig aangelegd. Ik bewonderde vrouwen die het ver hadden geschopt. Dat wilde ik ook! Dit gaf mij de motivatie om verder te gaan. Het maatschappelijke belang en het menselijke van ons vak spreekt mij erg aan en daarom vind ik de accountancy ook zo leuk. Door het mooie doel van het vak voor ogen te houden en te leren prioriteiten te stellen in het leven, is het mij gelukt om hier te komen.”

Is het zo dat alleen een bepaald type vrouw de leiderschapsrol van een partner aankan?
“Ik denk niet dat je kunt zeggen dat alleen maar een bepaald type vrouw geschikt is voor de functie van partner. Het is eigenlijk onzin, dat er gezegd wordt dat je ‘bazig’ moet zijn om dit te kunnen en om je weg te vinden in deze mannenwereld. Om op te vallen moet je vooral jezelf blijven en goed weten welke kernwaarden jij belangrijk vindt. Je moet duidelijk jouw standpunt kunnen aangeven en standvastig zijn als iets niet goed voelt volgens jou. Op die manier moet je je rug recht proberen te houden en je robuustheid tonen als accountant.

Het vreemde op dit moment is dat mensen vaak gauw een negatief beeld hebben van een vrouw die haar mening laat horen. Als een man voet bij stuk houdt, wordt dit gezien als goed leiderschap. Een vrouw moet dit ook gewoon kunnen doen, zonder meteen het stempel van bitch te krijgen.”

Word je als vrouwelijke partner door je collega’s, grote klanten en RvC’s net zo serieus genomen als je mannelijke collega’s?
‘Als ik erover nadenk, heb ik eigenlijk weinig negatieve momenten meegemaakt als vrouwelijke partner. Mensen waren wel eens verbaasd dat zo’n kleine vrouw als ik toch zo mijn standpunt duidelijk maakte. Ik heb ook meegemaakt dat ik bij een bestuursvergadering aanwezig was en werd aangezien als de secretaresse. Toen werd mij gevraagd wanneer de koffie nou eens zou worden gebracht. Ik kan daar zelf wel om lachen.”

Wat vind je van het feit dat de connotatie van het woord ‘partner’ vaak meteen wordt geassocieerd met een man?
“Het is een kwestie van sociale rollen. Als een man van middelbare leeftijd met beginnend grijs haar en maatpak binnenkomt, is dat de partner die verwacht wordt voor de vergadering. Een vrouw, zoals ik, van 41 jaar met een rokje is niet het standaard beeld dat men heeft van een partner.

In het begin was dit erg wennen. Maar ik ben er inmiddels eigenlijk nauwelijks meer mee bezig, ik heb het geaccepteerd. Als ik op een verjaardagsfeest ben, vind ik het prima dat men aan mijn man vraagt welke auto hij heeft en hoe het gaat op de zaak. Ik ga wel over de muffins praten die in de aanbieding zijn bij de Albert Heijn.”

Is het hebben van een kinderwens de voornaamste reden dat er weinig vrouwen zijn in het accountancyvak of is dit een vooroordeel?
“Dat vind ik persoonlijk echt een slechte reden. Kinderen en een baan in de accountancy zijn zeker te combineren. Het is een kwestie van prioriteiten leren stellen en zorgen dat je genoeg hulp hebt van mensen om je heen. Er is overal een oplossing voor te vinden, je moet gewoon creatief zijn. Ik denk dat mannen misschien wel in het nadeel zijn op de werkvloer als ze een kind hebben. Ook zij vechten ervoor om er samen met hun vrouw voor het kind te zijn. Dat de vrouw meer voor het kind zorgt dan de man is een vooroordeel, vooral in deze veranderende, geëmancipeerde tijden. Toch is dat vaak de eerste gedachte die bij mensen opkomt.”

Welke ontwikkelingen heb jij meegemaakt in de afgelopen jaren wat betreft de positie van de vrouw in de accountancy? Wat denk je dat er verandert in de komende 10 jaar?
“Voorheen waren er weinig voorbeelden van vrouwen met topfuncties. Dit heeft tijd nodig gehad en is nog steeds in ontwikkeling. Hierdoor lag het voor veel vrouwen niet voor de hand om door te groeien naar de hogere functies binnen de accountancy. Voor de komende 10 jaar zou het accountantsberoep zichzelf een groot plezier doen als ze de deuren wagenwijd openhouden voor vrouwen. Het beroep zelf zal sterk veranderen, er is al en komt steeds meer digitalisering.

Dit betekent, enerzijds, dat dataverwerking wordt overgenomen door machines. Anderzijds blijft in ons beroep de dienstverlenende component belangrijk: hoe neem je mensen mee in het proces, hoe kijk je naar de werkelijkheid, hoe kan je de risicoanalyse zo goed mogelijk organiseren in je controleaanpak. Wat er verder gaat gebeuren, wie weet. Accountancy gaat voornamelijk over feiten en is mensenwerk: je moet goede gesprekken voeren met de klant, inlevingsvermogen tonen en creatief zijn. Hier zijn vrouwen toevallig erg goed in.”

Zal het vak er anders uit komen te zien met meer vrouwen aan de top en in het team?
“Ja, absoluut. Er zal nog meer oog komen voor de ethische vraagstukken en de kunst van het kijken naar en het nadenken over zaken buiten de gewone geld- en goederenbeweging.”

Wat zou je als belangrijkste tip geven aan jonge vrouwen in het accountancyberoep?
“Haal in ieder geval je RA-titel, dan gaat er een wereld voor je open. Als je er voor kiest om hard te werken en je het leuk vindt, is er geen enkel probleem. Later komt er misschien een tijd waarin je er anders naar kijkt, maar dan heb je in ieder geval wel wat in je rugzak zitten. Het accountancyberoep en de zakenwereld hebben gewoon vrouwen nodig om aansluiting te houden. Feminisme betekent niet dat we een tweestrijd aangaan, het is veel breder. Het gaat ook over de jongens in de maatschappij: ook zij hebben goede vrouwelijke leiders nodig.”

Andrea Moser
Bachelorstudent Accountancy Nyenrode en lid Redactieraad The Accountables