Hoor jij ook alleen maar om je heen collega’s zuchten en steunen als je over de praktijkopleiding begint? Of ben je al begonnen, zit je met je handen in het haar en kan je nog wat handige weetjes gebruiken? En waarom heeft de ene persoon het over semesters van hun praktijkopleiding en de andere persoon over jaren? We willen graag allemaal RA worden, maar één ding is zeker: de informatie over de praktijkopleiding is onduidelijk en ondanks dat NBA haar best probeert te doen (tenminste, dat hopen we), blijft er veel onduidelijk. Daarom wagen wij een poging om alle relevante – tenminste volgens ons – informatie wat overzichtelijker te maken en geven wij ook nog eens een paar gratis tips en tricks die je hopelijk kunnen helpen! Aanschouw: de SUPER guide tot RA!

Ik ben nog bezig met de praktijkopleiding RA, maar waarom zijn mensen om mij heen gestart met de praktijkopleiding Assurance?

Sinds 1 december 2016 is het niet meer mogelijk om te starten met de praktijkopleiding RA. Uiteraard kan je nog steeds RA worden; dit kan via de nieuwe praktijkopleiding Assurance. Was je voor 1 december 2016 al gestart met de praktijkopleiding RA, dan kan je de praktijkopleiding RA vervolgen, mits je de deadline van 1 september 2021 gaat halen. De deadline van 1 september 2021 houdt afronding van je praktijkopleiding RA in inclusief het behalen van je mondeling examen. LET OP: als je wilt starten met het derde jaar van de praktijkopleiding RA dien je dit aan te vragen via de website van de NBA. Je hebt dan een toelatingsverklaring van de universiteit nodig waaruit blijkt dat je mag starten met jaar 3. Het belangrijkste in deze aanmelding is dat je je theoretische opleiding aan de universiteit hebt behaald met uitzondering van 1 specifiek vak of nog maar één herkansing hebt open staan. Doe deze aanmelding op tijd – een maand voordat je wilt starten (voor de 1^e van de maand) – , anders kan je niet beginnen. Vanwege de naderende deadline van 1 september 2021 heeft de NBA een coulance regeling getroffen: afhankelijk van de vakken die je nog hebt openstaan, mag je alvast starten met jaar 3 ondanks dat de theoretische opleiding nog niet geheel is afgerond.

Lukt het je niet om deze praktijkopleiding in drie jaar af te ronden, dan komt er steeds een semester (praktijkopleiding RA) of jaar (praktijkopleiding Assurance) bij. In totaal mag je maximaal 9 jaar over je praktijkopleiding RA doen; je mag 7 jaar doen over de praktijkopleiding Assurance.

Verkortingsverzoek

Wil jij starten met de praktijkopleiding en heb je al enige werkervaring: kijk dan voordat je begint of je in aanmerking komt voor het verkortingsverzoek. De vereisten zijn als volgt:

• Vrijstelling voor jaar 1: Minimaal 4 jaar relevante werkervaring van de 5 jaar werkzaam
• Vrijstelling voor jaar 1 en 2: Minimaal 8 jaar relevante werkervaring van de 10 jaar werkzaam
• Het laatste jaar (jaar 3) moet je altijd volgen, hier krijg je geen vrijstelling voor.

Uit onze eigen ervaring hebben we nog een aantal tips met betrekking tot het verkortingsverzoek:

• Kijk goed na hoe lang je al werkzaam bent. Als je bijvoorbeeld 4,5 jaar relevante werkervaring hebt, raden wij het aan een half jaartje te wachten met aanmelden voor de praktijkopleiding, zodat je vrijstelling kan krijgen voor jaar 1.
• Vergeet niet dat je ook voor dit verzoek een verslag moet schrijven. Het helpt als je nog veel data van je eerste 4 jaar op je laptop hebt zitten (scheelt weer opzoek- en nadenkwerk). Zodra het verkortingsverzoek is goedgekeurd, kan je je jaar pas starten en je POP worden ingeleverd.
• Heb je de Bachelor Accountancy op Nyenrode gedaan en de cursus Reflectie Accountantspraktijk (RAP) gevolgd? Dan mag je het portfolio van RAP gebruiken voor je verkortingsverzoek. Je vult dan nog een aanvullend formulier in (beschikbaar via My.Nyenrode) en dit dien je samen met je portfolio van RAP in bij de NBA.

Starten met de praktijkopleiding Assurance

Je wilt graag starten met je praktijkopleiding Assurance. Als je een deeltijd accountancy-opleiding volgt, mag je starten met de praktijkopleiding zodra je bent toegelaten tot de master. Hiervoor heb je een toelatingsverklaring nodig vanuit de universiteit die je moet indienen in je digitale dossier ELO. Als je wilt beginnen met jaar 1 – of je start in een ander jaar op basis van je verkortingsverzoek – moet je allereerst een 0-meting uitvoeren. Hieruit komen de factoren naar voren waar jij in uitblinkt en die jij nog moet ontwikkelen. Deze 0-meting wordt uitgezet bij (directe) collega’s of je kunt een persoonlijkheidstest gebruiken die je hebt uitgevoerd tijdens je indiensttreding. Controleer altijd bij je stagebureau/werkgever hoe je de 0-meting moet doen. Vervolgens neem je de uitkomsten uit de 0-meting mee in je Persoonlijke Ontwikkelingsplan, oftewel je POP. Hierin beschrijf je onder andere je type klanten en stel je je leerdoelen op die je voor het eerste jaar van je praktijkopleiding wilt behalen bij je verschillende klanten.

Belangrijkste tips van ons voor de start van je praktijkopleiding:

• Denk goed na over de doelen die je wilt gaan realiseren in je praktijkopleidingsjaar en verspreid je doelen over je klanten. Dit maakt het realiseren van de doelen en het schrijven van de (half)jaarrapportages makkelijker.
• Bedenk goed in welke periode je wilt gaan starten met een praktijkopleidingsjaar. Als je weet dat je het in een bepaalde periode erg druk hebt, kun je je inlevermomenten daar omheen plannen.
• Houdt tussendoor je agenda, werkzaamheden en evt. dilemma’s voor jezelf bij. Het schrijven van een halfjaarrapportage of jaarrapportage zal door het gebruiken van naslagwerk uiteindelijk tijd schelen.

De eerste twee jaar van je praktijkopleiding Assurance

Gedurende de eerste twee jaar van je praktijkopleiding moet je jaarplannen, halfjaarrapportages en jaarrapportages inleveren. Daarnaast moet je in beide jaren 3 trainingsdagen (of een driedaags trainingsprogramma) hebben gevolgd en 2 intervisiegesprekken. Wees hier alert op en plan deze dagen op tijd in. Bij sommige werkgevers is het mogelijk om intervisiegesprekken op kantoor te volgen (deze kunnen verwerkt zijn in andere trainingen), echter als jouw werkgever dit niet aanbiedt kan je dit ook extern – bijvoorbeeld op een universiteit – volgen.

In jaar 2 moet je naast bovenstaande rapportages ook een ICAIS opdracht uitvoeren. Deze mag ook uitgevoerd worden in jaar 3. Sommige universiteiten hebben dit geïntegreerd in hun curriculum, dus ga na of dit voor jou het geval is. Wij weten dat bijvoorbeeld Nyenrode dit in het vak BIV-IC (post-master) heeft zitten. Daarnaast kan je ook bij de universiteit in Tilburg een vrijstelling krijgen, mits de opdracht niet ouder dan 2 jaar is bij aanvang van de praktijkopleiding. Als dit voor jou niet het geval is, moet je deze opdracht zelfstandig uitvoeren. Zie voor meer details over de inhoud van deze opdracht bijlage 3 van de Informatiegids Praktijkopleiding Assurance van de NBA.

Wij hebben de volgende tips voor jaar 1 en jaar 2:

• Ga voordat je begint met schrijven na of jouw werkgever templates beschikbaar heeft voor de verschillende jaarrapportages. Zo niet, dan kan je dezelfde check uitvoeren op de NBA-website. Helpt dit jou niet voldoende, vraag dan na bij een collega die al iets verder is (en dezelfde stijl praktijkopleiding volgt) of jij een rapportage als voorbeeld mag inzien om jou op weg te helpen.
• Begin op tijd met je verslagen. Het kost altijd veel meer tijd dan je in eerste instantie inschat!
• Maak duidelijke afspraken met je praktijkbegeleider en zet de afgesproken deadlines in je agenda. De uiterlijke inleverdatum is ook de datum dat de praktijkbegeleider je plan of rapportage uiterlijk moet hebben geaccordeerd in ELO.
• Houd gedurende je jaar een overzicht bij met de werkzaamheden die je per klant hebt uitgevoerd. Of pak even je beoordelingen op je klanten erbij. Dit scheelt weer veel opzoekwerk als je daadwerkelijk je halfjaarrapportage of jaarrapportage schrijft.
• Geef bij de planning of in je teams aan dat je overige assurance-opdrachten of overige werkzaamheden wilt/moet uitvoeren. Je dient in de gehele praktijkopleiding van 3 jaar minimaal 150 uur aan overige assurance-opdrachten te besteden.
• Onderscheid de drie specifieke streams in je (half)jaarrapportages: de maatschappelijke rol van de accountant, corporate governance en ICT. Maak daarnaast vanaf het begin ook een duidelijke koppeling naar de CEA-eindtermen.

Jaar 3

Het einde van je praktijkopleiding is in zicht! Ten opzichte van de oude praktijkopleiding RA is het voor de praktijkopleiding Assurance geen vereiste meer om je theoretische opleiding te hebben afgerond ovm over te gaan naar jaar 3 van de praktijkopleiding. Oftewel, je kan beginnen met je derde jaar tijdens je post-master. Doe dit wel altijd in overleg met je werkgever en praktijkbegeleider; je praktijkbegeleider en beoordelaar moeten voor deze start akkoord geven.

Dezelfde inleververeisten qua rapportages als in jaar 1 en jaar 2 zijn van toepassing op jaar 3. Daarnaast moet je ook in jaar 3 weer minimaal 3 trainingsdagen gevolgd hebben. In jaar 3 hoeft er geen intervisie meer opgevoerd te worden. Additioneel komt het referaat aan bod vanaf de tweede helft van je derde jaar, waarin je met een groepje aan de slag gaat met een complex persoonlijk dilemma. Je referaat kan je bij verschillende instanties, waaronder universiteiten, volgen en hiervoor moet je zelf tijdig voor aanmelden.

De NBA heeft als eis dat je in het derde jaar van je praktijkopleiding op het niveau van een beginnend beroepsbeoefenaar betrokken bent bij de controle van tenminste twee verschillende type organisaties. De types zijn te onderscheiden in:

• Handelsondernemingen
• Productie-ondernemingen
• Dienstverlenende organisaties
• Financiële instellingen
• Overheidsorganisaties

Let om die reden goed op je planning van je klantenportefeuille in jaar 3. Kom je erachter dat jouw portefeuille niet uit tenminste 2 type organisaties bestaat, kaart dit dan aan bij je praktijkbegeleider.

Na afronding van dit alles, ben je klaar voor je eindmondeling, hopelijk haal je dat in één keer en ben je RA!

Wil je meer weten, neem dan een kijkje op de website van de NBA. Vind jij deze website duidelijker dan onze super guide, laat het ons dan weten.

Handige directe links:

https://www.nba.nl/globalassets/opleiding/praktijkopleiding-assurance/informatiegids-praktijkopleiding-assurance.pdf (praktijkopleiding Assurance)

https://www.nba.nl/globalassets/opleiding/praktijkopleiding-ra/informatiegids-praktijkopleiding-ra.pdf (praktijkopleiding RA)