De Brenda Westra Opinieprijs wordt jaarlijks door Nyenrode Business Universiteit en Stichting Future Finance uitgereikt en is gericht op vernieuwende, duidelijk opiniërende, vlot geschreven, voor het accountantsberoep en –onderwijs actuele opiniestukken. In oktober wordt deze prijs uitgereikt, vandaar dat de aankomende tijd The Accountables is omgetoverd tot Brenda’s Weken, waarbij gedurende deze weken elke dag een opinie van een van de genomineerde centraal staat. Vandaag de opinie van Paula Pater. Zij behaalde in 2020 de Bachelor of Science in Accountancy aan Nyenrode. Ze studeert nu in de Master en ze werkt bij Deloitte.

Tijd voor verduurzaming van de opleiding

‘Accountants are going to save the world’, werd ons vijf jaar geleden verteld tijdens de introductiedag op de Nyenrode Business Universiteit. Een accountant staat midden in het bedrijfsleven en speelt een belangrijke rol als vertrouwenspersoon voor de maatschappij. Als toekomstig student gaf dat mij motivatie om te kiezen voor het accountantsberoep. Een accountant is in staat om grote financiële schandalen tijdig signaleren, maar grote natuurrampen voorkomen past niet helemaal binnen het beroep thuis. Voor het redden van de wereld, is in mijn ogen wel wat meer nodig dan een accountant.

Waar de huidige maatschappij steeds meer belang hecht aan duurzaamheid en het klimaat, zien ook meer en meer bedrijven de noodzaak in van duurzaam ondernemen. Nu ben ik zelf geen ‘duurzaamheidsgoeroe’, maar om de haverklap vindt er wel een debat, staking of discussie plaats over uiteenlopende duurzaamheidsthema’s. En ook in de krant, ja ik lees elke ochtend nog een ouderwetse papieren krant, valt dagelijks wel iets over duurzaamheid te lezen. Maar als toekomstig accountant die de wereld moet gaan redden, heb ik het woord duurzaamheid nog nauwelijks in de opleiding horen vallen. Wordt het niet eens tijd om de opleiding te ‘verduurzamen’?

Duurzaamheidsinformatie als onderdeel van de verplichte verslaggeving
Duurzaamheidsrapportages zijn niet onbekend binnen de wereld van externe verslaggeving. Hoewel duurzaamheidsverslaggeving de afgelopen jaren ontwikkelingen heeft doorgemaakt, valt er nog veel te verbeteren. Geschat wordt dat wereldwijd meer dan 200 partijen werken aan een norm voor duurzaamheidsverslaggeving. Er is meer consistentie en transparantie nodig, want hoe meer verschillende normen en richtlijnen, hoe meer onduidelijkheid. De Europese Commissie wil daar verandering in aanbrengen. Op 21 april 2021 is een voorstel gepresenteerd voor een herziening van de huidige ‘Corporate Sustainability Reporting Directive’. Deze herziening moet zorgen voor de integratie van duurzaamheidsinformatie en de impact van klimaatrisico’s in de verslaggeving van Europese beursgenoteerde en grote ondernemingen. Daarbij is voorgesteld om een controleplicht op duurzaamheidsinformatie in te voeren, waarbij verplicht assurance met beperkte mate van zekerheid dient te worden verkregen. Mogelijk dat de controleplicht in een later stadium nog wordt uitgebreid naar een assurance met redelijke mate van zekerheid. Op dit moment zijn de lidstaten van de Europese Unie bezig om de nieuwe vereisten in de nationale wetgeving om te zetten, zodat deze nieuwe verslaggevingsvereisten per 1 januari 2024 kunnen worden toegepast.

De accountant als aangewezen persoon
Eindelijk een vooruitgang in de consistentie ten aanzien van duurzaamheidsverslaggeving. De bijkomende beperkte mate van assurance op deze informatie is ook een stap in de goede richting. Het ligt dan ook voor de hand dat de accountant de rol van controleur gaat krijgen, maar dat wordt niet expliciet voorgeschreven door de richtlijn. De lidstaten mogen zelf bepalen wie die rol op zich neemt. In mijn ogen is het niet meer dan logisch dat de accountant de aangewezen persoon wordt. Accountants bezitten veel financiële kennis, winnen veel informatie in over de onderneming en zijn in staat om een objectief oordeel te geven. Duurzaamheidsinformatie is echter nieuw, uiteenlopend en onvoorspelbaar. Zo is recent een rechtszaak geweest tegen Shell, waarin de rechter heeft gezegd dat Shell meer maatregelen moet treffen om klimaatverandering te voorkomen. Dit brengt veel schade met zich mee, niet alleen van de reputatie maar ook op financieel gebied. En daar moet de accountant natuurlijk ook iets van vinden. Het Financieele Dagblad[1] stelt dan ook al dat dit Shell-vonnis ondernemingen ertoe dwingt meer informatie te geven over klimaatrisico’s en accountants ertoe dwingt deze informatie scherper te controleren.

Duurzaamheid in de accountantsopleiding
Hoewel de ontwikkelingen zich nog in het beginstadium bevinden, is het wel duidelijk dat we niet aan de controle van duurzaamheidsverslaggeving gaan ontkomen. De toekomstige accountants zullen dus in staat moeten zijn om hun oordeel te vellen over duurzaamheidsinformatie.

Alleen heb ik zelf, als accountant in opleiding, tijdens de studie nog geen enkel vak gehad waarin duurzaamheid wordt behandeld. Waar data-analyse steeds meer op de voorgrond van de opleiding komt, blijft duurzaamheid nog altijd achter. Wordt het dan ook niet eens tijd om hier in de opleiding wat meer aandacht aan te besteden? De controle van duurzaamheidsinformatie, de gevolgen van klimaatverandering en de financiële risico’s die hier aan verbonden zitten vergt enige kennis. Specialistische kennis. Kunnen we van de huidige accountant dan wel verwachten dat zij zekerheid kunnen geven over duurzaamheidsinformatie?

Bovendien, als wordt gekeken naar de huidige situatie binnen de accountantskantoren, is de werkdruk op veel kantoren al structureel te hoog. Het toevoegen van duurzaamheidsinformatie als onderdeel van de controle maakt het jaarrapport nog dikker en zorgt voor een nog complexere controle. Accountants zitten ook niet te wachten op een standaard ‘afvinklijstje’ van duurzaamheidsthema’s in de jaarrekeningcontrole. Even snel een cursus over duurzaamheidsinformatie, zal niet zorgen voor voldoende kennis en diepgang van de controle. Het zal de toegevoegde waarde voor de maatschappij, die juist zo belangrijk is bij dit thema, niet voldoende invullen.

En juist om de kwaliteit van duurzaamheidsinformatie op een hoog niveau te brengen, is het zo belangrijk om hier in de opleiding al mee te beginnen. Als van de toekomstige accountants wordt verwacht dat zij zekerheid kunnen geven over de betrouwbaarheid van duurzaamheidsinformatie, mogen zij ook verwachten dat ze daar in de opleiding iets over leren.

[1] Pols, M. (2021, 6 juni). Shell-vonnis dwingt bedrijf en accountant echt eerder werk te maken van klimaatdoelen. Opgehaald van FD.nl: van https://fd.nl/ondernemen/1386448/shell-vonnis-dwingt-bedrijf-en-accountant-echt-eerder-werk-te-maken-van-klimaatdoelen

Voor het plaatsen van reacties, hou graag rekening met onze spelregels.