De Brenda Westra Opinieprijs wordt jaarlijks door Nyenrode Business Universiteit en Stichting Future Finance uitgereikt en is gericht op vernieuwende, duidelijk opiniërende, vlot geschreven, voor het accountantsberoep en –onderwijs actuele opiniestukken. In oktober wordt deze prijs uitgereikt, vandaar dat de aankomende tijd The Accountables is omgetoverd tot Brenda’s Weken, waarbij gedurende deze weken elke dag een opinie van een van de genomineerde centraal staat. Vandaag de opinie van Jeffrey Liu. Deze opinie is reeds eerder dit jaar op The Accountables verschenen. Hij is bachelorstudent Accountancy aan Nyenrode en Junior Staff Audit bij Deloitte. Ten tijde van het schrijven van deze opinie was Jeffrey werkzaam bij de Auditdienst Rijk van het ministerie van Financiën.

Thuiswerken vlakt een andere curve af

Als een financial audit trainee (assistent accountant), bezig met de Bachelor in Accountancy en staand met één been in mijn tienerjaren, beangstigt mij de toenemende roep om in de toekomst meer vanuit huis te werken. Thuiswerken heeft mijns inziens zeer nadelige effecten op de ontwikkeling van starters in de accountancy. Zelfontwikkeling en -ontplooiing gaat verder dan enkel vaktechnische kennis opdoen en de studie halen. Ook de ontwikkeling van de professionele houding, het professioneel handelen en het ethisch besef zijn belangrijke aspecten en leer je niet louter uit studieboeken. Max Struijlaart schreef in een opinie over de valkuilen van thuiswerken voor starters[1]. Als één van die starters herken en bevestig ik zijn beeld, maar wil ik hier mijn eigen ervaringen aan toevoegen.

Begrijp mij niet verkeerd. Het is een gigantisch privilege dat wij hebben om vanuit huis studie en vooral werk voort te kunnen zetten. Iets dat wij niet vanzelfsprekend mogen achten. Uiteraard wil ik niet klagen over de huidige situatie. Echter, ik zal wel beschrijven waarom ik liever zie dat, na de pandemie, al mijn collega’s weer samen met mij op kantoor werken (en niet enkel omdat ik hen mis).

Soft skills

De voordelen die genoemd worden voor meer thuis werken zijn veelal gericht op het creëren van meer efficiëntie, meer concentratie en minder reistijd. Nadelen zijn vaak gericht op een gebrek aan sociale contacten en moeite met de werk-privébalans. Weinig rekening wordt gehouden met de leercurve van starters. Wanneer dat wel wordt gedaan, dan is dat vaak gericht op de hard skills; afvlakking van de ontwikkeling in de vakbekwaamheid en deskundigheid. Maar dit kan, hoewel moeilijker, wél vanuit huis. Het is vooral de leercurve op de soft skills, die wij nu aan het flattenen zijn. Communicatieve vaardigheden zoals het interviewen, presenteren, overtuigen en onderhandelen ontbreken nu bijna geheel in onze ontwikkeling. Contactmomenten met de klant worden vaak overgenomen door leidinggevenden. Contact met collega’s loopt bijna geheel via de e-mail. Hoe leren wij het gebruik van interviewtechnieken en het aannemen van een rechte rug tegenover de klant, thuis vanaf de keukentafel? Hoe ontwikkelen wij ons tot volwaardige leden van een professionele omgeving, wanneer wij in joggingbroek in onze slaapkamer zitten, zonder (directe) rolmodellen om ons heen?

De volgende generatie accountants

Het is lastiger om mee te luisteren en te denken bij discussies op de werkvloer en tijdens moeilijke gesprekken met de klant. Via deze gesprekken leer je echter over het oplossen van dilemma’s, relevante argumentatie en het afwegen van belangen, zodat je zelf een sterk ethisch besef ontwikkelt. Dit uiteindelijk met het oog op het invullen van de rol als vertrouwenspersoon van de maatschappij. Door thuiswerken hebben wij ook een gebrek aan rolmodellen en voorbeelden die wij wel hadden op de werkvloer. Collega’s die ons inspireerden, met wie wij onszelf konden vergelijken en van wie wij konden leren.

Daarnaast is er een gebrek aan context in je werkzaamheden, waardoor checklists vinken nog meer neerkomt op enkel checklists vinken. Het maatschappelijk gevoel, dat ons moet drijven tot het zijn van de “volgende generatie accountants […] [die] anders in de wedstrijd zitten”[2] (Wopke Hoekstra), vervaagt vanuit huis des te meer. Zicht op de maatschappelijke ontwikkelingen en de discussie vermindert vanuit huis. En thuis is het lastig om in een professionele werk-modus te komen en besef te hebben van het belang van ons werk. Alles wordt geabstraheerd en gerelativeerd door de afstand.

Niet irrelevant is dat wij ook de bedrijfscultuur van een organisatie niet meekrijgen vanuit huis. Juist nu de sector een cultuurverandering aan het maken is, waarin de CTA voorziet dat er “meer aandacht moet zijn voor soft skills, reflectie en intervisie […] en een cultuur gericht op ‘het goede doen’”[3]. Niet enkel belemmert thuiswerken de ontwikkeling op soft skills, is er minder ruimte voor reflectie en vervaagt de visie op wat ‘het goede’ is. Wanneer een organisatie dit ook gaat uitdragen in de cultuur, zullen wij dat vanuit huis enkel beperkt tot ons kunnen nemen.[4]

Fitness

Jezelf ontwikkelen vergelijk ik graag met fitnessen. Beide zijn een levensstijl. Daarnaast komt groei enkel wanneer je iets doet wat net te zwaar voor je is. Je spieren groeien enkel wanneer je steeds een aantal kilo zwaarder tilt. En je skills groeien enkel wanneer je iets doet wat nog(!) te hoog gegrepen is voor je. Het is lastig om vanuit huis, zonder een extrinsieke prikkel, jezelf die levensstijl op te blijven leggen en steeds grotere uitdagingen aan te pakken.

Wij zijn allemaal druk om ons lichaam fit te houden tijdens deze periode. Hoe houden wij tevens onze geest scherp? Zelfontwikkeling moet nu vooral uit onszelf komen. Blijf jezelf hierin dan ook zoveel mogelijk uitdagen. Meld je bijvoorbeeld aan voor nevenactiviteiten en spring vooral in het diepe. Zoek ook vanuit huis naar rolmodellen, mensen met wie je samen aan een project werkt of gezamenlijk een uitdaging aangaat.

Ontwikkelen in deze tijd en vanuit huis kan wel, als je zelf het initiatief maar neemt. Echter, de boodschap blijft:

Let’s flatten the curve, zodat onze leercurve weer skyhigh kan gaan!

[1] Struijlaart, M. (2020, 15 september). Thuiswerken: de volgende valkuil voor de externe accountant. The Accountables. https://www.theaccountables.nl/thuiswerken-valkuil-accountant/

[2] Wopke Hoekstra tijdens Algemeen Overleg “Accountancy” d.d. 28-9-2020

[3] Commissie toekomst accountancysector (2020). Vertrouwen op controle. Rapport van de Commissie toekomst accountancysector. Rijksoverheid. (p. 82)

[4] Fd.nl. (2020, 21 oktober). Eenzaamheid grijpt thuiswerkers naar de keel. https://fd.nl/achtergrond/1361606/eenzaamheid-grijpt-thuiswerkers-naar-de-keel

Voor het plaatsen van reacties, hou graag rekening met onze spelregels.