Wat doet de controlerend accountant eigenlijk nog wél goed; een vraag waar veel mensen mee zitten. Vanuit de maatschappij maar ook vanuit de toezichthouder en “eigen” beroepsorganisatie kan de controlerend accountant vaak op weinig steun rekenen. Al jaren is het vertrouwen in de controlerend accountant iets waar we als beroepsgroep niet bepaald trots op kunnen zijn.
De, op zijn zachtst gezegd, minder positieve berichtgeving in de media zorgt soms voor schaamrood op de kaken. En dan heb ik het nog niet eens direct over de inmenging van Private Equity en de verhalen die daarmee gepaard gaan.

Met de jaren hebben controlerend accountants een steeds grotere rol gekregen bij de besprekingen met zowel het bestuur als de toezichthoudende organen van haar klanten. Niet gek gezien het feit dat het betrokken controleteam met een kammetje door processen en jaarcijfers heengaat. In korte tijd wordt een organisatie doorgelicht en worden de risico’s geïdentificeerd en gemitigeerd waar mogelijk. De NBA heeft mede daarom in 2023 een hernieuwde handreiking 1118 gepubliceerd waarin de accountant wordt aangezet tot uitgebreidere toelichting op de controles tijdens het bijwonen van vergaderingen van aandeelhouders. Het gaat hierbij om onderwerpen als continuïteit en frauderisico’s. Maar ook onderwerpen als bijvoorbeeld risicomanagement, cybersecurity en natuurlijk duurzaamheid zullen hierbij meegenomen kunnen worden. Haar boodschap destijds: “Accountants moeten in de aandeelhoudersvergadering heldere taal spreken”. Mijns inziens is dit echter niet alleen relevant voor bij de vergaderingen van aandeelhouders, maar voor alle besprekingen met het bestuur, de audit commissie of raad van toezicht/commissarissen.

In de basis voeren controlerend accountants hun werk uit voor het maatschappelijk verkeer. Want eenieder van ons slaat natuurlijk direct de jaarrekening open om te zien of we wel zaken met een organisatie gaan doen. Een EBITDA van onder de 20%; Nee, daar gaan we niet werken en leveren we geen spullen meer aan. In de praktijk zal dit niet veel voorkomen en blijven organisaties en ondernemingen met die controles zitten. De controlegrenzen zijn wellicht verhoogd, maar voor sommigen kunnen die niet hoog genoeg zijn. Met zijn allen proberen wij er het beste van te maken. Als het dan toch moet, dan is dit direct een mooie gelegenheid om eens een check te hebben van een kundig iemand. Als het goed is, is er hierbij een basis van vertrouwen. Hoe mooi zou het dan zijn als je als accountant dan gelijk kan laten zien dat wij wel degelijk toegevoegde waarde hebben?

Al met al is het een goede zaak dat de accountant wordt uitgedaagd duidelijker inzicht te geven in de werkzaamheden en uitkomsten waar de klant ook iets mee kan. De vraag is echter of wij eraan toe zijn om die steeds groter wordende rol ons echt eigen te maken. Soms lijkt het wel alsof wij zo druk bezig zijn met het überhaupt op orde krijgen van die zo felbegeerde kwaliteit van onze controle(dossiers), en wederom het volgende vernietigende rapport of nieuwsbericht over onze beroepsgroep, dat wij niet verder lijken te komen dan waar wij al jaren staan. En dan denk ik: als de accountant er nog niet klaar voor is om uitgebreid informatie te verschaffen over de waarnemingen en uitkomsten van de controle en hier lastige vragen over te beantwoorden, dan is het misschien ook niet vreemd dat het vertrouwen zo laag is.

Maar zie daar; ondanks de soms negatieve berichtgeving en het minder-dan-smetteloze imago van onze beroepsgroep, gloort er toch hoop aan de horizon. In april van dit jaar heeft de NBA de resultaten van haar onderzoek naar het optreden van de accountant in de aandeelhoudersvergadering gepubliceerd. Dit onderzoek voerde zij uit om te toetsen in hoeverre de accountants de hernieuwde handreiking 1118 uit begin 2023 hebben opgepakt. En wat blijkt? De controlerend accountant is steeds beter in staat gebleken om de zogeheten ‘story of the audit’ over te brengen in de aandeelhoudersvergadering. En de interesse van de aandeelhouders in ons oordeel over relatief nieuwe onderwerpen zoals ESG is zelfs toegenomen. Dat lijkt mij toch een blijk van vertrouwen. En dan komen er bij mij een aantal vragen omhoog: Valt het dus wellicht toch wel mee met ons imago? Zijn wij wél betrouwbaar genoeg? En dan kom ik toch altijd weer tot die conclusie: het ligt er maar net aan wie je het vraagt.

Bronnen

NBA onderzoekt optreden accountant in aandeelhoudersvergadering

https://www.nba.nl/nieuws/2023/februari/accountant-moet-in-aandeelhoudersvergadering-heldere-taal-spreken/

https://www.nba.nl/tools-en-ondersteuning/publicaties/2024/nba-onderzoekt-optreden-accountant-in-aandeelhoudersvergadering/

https://fd.nl/bedrijfsleven/1514069/coming-out-van-de-accountant-krijgt-dit-jaar-een-zetje