De Brenda Westra Opinieprijs wordt jaarlijks door Nyenrode Business Universiteit en Stichting Future Finance uitgereikt en is gericht op vernieuwende, duidelijk opiniërende, vlot geschreven, voor het accountantsberoep en –onderwijs actuele opiniestukken. Op vrijdag 2 oktober wordt deze prijs uitgereikt, vandaar dat de aankomende tijd The Accountables is omgetoverd tot Brenda’s Weken, waarbij gedurende deze weken elke dag een opinie van een van de genomineerde centraal staat. Vandaag staat de opinie van Patrick van Soest centraal over de inhoud van het accountantsberoep. Patrick behaalde in 2019 de bachelor accountancy en is nu masterstudent accountanct aan Nyenrode Business Universiteit.

Accountant, wat doet u eigenlijk?

Accountants halen opgelucht adem over ‘toekomstgericht’ rapport. De titel van het artikel in het Financieele Dagblad doet een goede uitkomst van het tussentijdse rapport van de Commissie Toekomst Accountancysector (CTA) vermoeden. Bij het doornemen van dit rapport blijft specifiek één zinssnede bij mij hangen: ‘Naarmate actoren meer op afstand staan van de accountant en de controlecliënt lijkt de kritiek op de kwaliteit van de wettelijke controle toe te nemen.’

Dit doet vermoeden dat als iemand meer weet van een accountantscontrole, de kwaliteit van de controle hoger ingeschat wordt. De kwaliteit van de accountantscontrole moet en kan verbeterd worden, maar misschien is de huidige situatie niet zo slecht als de krantenkoppen suggereren. Tegelijkertijd geeft de CTA het advies dat de negatieve spiraal moet worden doorbroken. Het imago van de accountant moet verbeteren. Het fenomeen dat we gezamenlijk de “verwachtingskloof” noemen speelt hierbij een grote rol. Om de verwachtingskloof te verkleinen en de perceptie van kwaliteit te kunnen veranderen moeten we eerst uitleggen wat een accountant doet. Hoe krijgen wij dit als beroepsgroep voor elkaar?

Controle of samenstel?

In mijn eerste jaar als assistent vertelde de senior manager mij dat in haar jaren als assistent bij hoge werkdruk mensen van de samenstellingsafdeling vrijwel continu werden ingezet op bij controleopdrachten of andersom. Dit gebeurt nu in veel mindere mate. Waarom? De assurance- en non-assurancepraktijk zijn ver uit elkaar gegroeid.

Dat die praktijken uit elkaar zijn gegroeid is te beperkt zichtbaar voor de buitenwereld. Dit komt mede doordat er één aanduiding is voor beide professies van dienstverlening. Als op de voorpagina van het Financieele Dagblad geschreven staat: Accountant gaat de fout in, is het onmogelijk om -zonder het artikel te lezen- te weten om welke vorm van dienstverlening het gaat. Een onderscheid tussen enerzijds de non-assurance en anderzijds assurancepraktijk moet duidelijker zichtbaar worden voor de maatschappij.

Nederland is het enige land waarbij de term accountant voor beide professies wordt gehanteerd. De eerste stap in een duidelijker onderscheid tussen de professies is de benaming te laten verschillen. Het moet in een oogopslag duidelijk zijn met wat voor type accountant je te maken hebt. Onze beroepsorganisatie zal hier een leidende rol in moeten nemen.

Titulatuur

De gehanteerde titulatuur binnen de accountancysector is tevens een verstorende factor in deze context. Hoewel de RA-accountants zich met name richten op de assurancepraktijk, zijn er daarnaast ook AA-accountants gespecialiseerd in assurance. Dit zorgt voor verdere onduidelijkheid in de verschillen tussen de assurance- en non-assurancepraktijk.

De ontwikkeling van de laatste jaren dat de AA-accountant in opleiding ervoor kan kiezen om de certificerende bevoegdheid wel of niet te behalen draagt niet bij aan duidelijkheid voor de maatschappij. Er ontstaat een onderscheid tussen AA-accountants dat niet in één oogopslag duidelijk is, waar voorheen iedere AA-accountant de certificerende bevoegdheid had.

De oplossing voor het creëren van duidelijk onderscheid tussen de beide praktijken bevindt zich in mijn ogen niet in het aanpassen van de titulatuur of de gestelde eisen voor het behalen van de titel. Dit zou er namelijk in resulteren dat hbo-geschoolde accountants, zonder een aanvullende universitaire masteropleiding, niet meer in de assurancepraktijk werkzaam kunnen zijn. In mijn ogen is dit niet wenselijk. Door accountants met verschillende opleidingsachtergronden samen te laten werken wordt de diversiteit vergroot. Dit komt ten goede aan de kwaliteit van de dienstverlening.

Splitsing van de praktijken

Ik juich een splitsing van de assurance- en non-assurancepraktijk vanuit het verschaffen van duidelijkheid toe. De praktijken zijn al zo ver uit elkaar gegroeid dat het geen groot bezwaar kan hebben om een duidelijkere splitsing binnen de accountantsorganisaties door te voeren. Een door de NBA verplichte keuze zal zorgen voor verdere specialisatie en verbetering van de dienstverlening. Dit zal de werkelijke kwaliteit van de dienstverlening verbeteren.

En nu?

De komende jaren zullen bepalend zijn voor het aanzien van ons beroep. Iedere stap die toegevoegde waarde zal hebben voor de geleverde kwaliteit moet genomen worden. Indien de maatregelen, commissies en nieuwe regelgeving niet het gewenste resultaat hebben, zal het vertrouwen in de sector onherstelbaar beschadigd zijn.

Om ieder geval duidelijkheid te creëren voor de maatschappij is het belang een duidelijke splitsing in de praktijken door te voeren. Zowel gedurende de dagelijkse werkzaamheden als naar buiten toe. Enerzijds draagt dit bij aan de feitelijke kwaliteit van de dienstverlening door specialisatie en anderzijds aan de perceptie van de kwaliteit, omdat de maatschappij dan beter begrijpt wat de beroepsgroepen doen.

Voor het plaatsen van reacties, hou graag rekening met onze spelregels.