Op jaarbasis emigreren vanuit Nederland gemiddeld duizend personen naar Curaçao. Naast de in Nederland woonachtige Curaçaoënaar die op enig moment besluit terug te keren naar het moederland, vertrekken ook Europese Nederlanders om daar te wonen en te werken. Als je aan menigeen de vraag stelt waarom ze emigreren, krijg je steevast antwoorden zoals rustiger aan doen dan in het haastige Nederland, de laid back mentaliteit, het lekkere warme weer en lekker na het werk naar het strand of ergens een terrasje pakken. Wie wil dat nou niet?

Eind 2019 zijn mijn man en ik geëmigreerd naar Curaçao. Hiervoor was ik al een keer eerder geëmigreerd naar Curaçao. Vanuit deze ervaringen deel ik mijn blik op een aantal verschillen en misvattingen ten aanzien van de bedrijfscultuur tussen Curaçao en Nederland.

Zon, zee, strand

Eenmaal geland, wordt het beeld dat je voor ogen had bevestigd. Het is inderdaad op Curaçao over het algemeen mooi weer en het eiland kent schitterende stranden en de sfeer is relaxed, waarbij je veel “quality of life” kan hebben, ook in deze COVID-tijden. Je voelt je een beetje thuis, want overal wordt Nederlands gesproken, er zijn Nederlandstalige radiozenders, bij de happy hours op diverse plekken kom je andere Nederlanders tegen en je krijgt ook in de supermarkt alle Nederlandse boodschappen. Paradijselijk gewoon. Werk zal dus wel een makkie zijn, net Nederland dus.

Laten we dat meteen uit de wereld helpen. Het is geen makkie. Het eiland heeft net als in Nederland een tekort aan young professionals die het accountants vak willen beoefenen. Ondanks de hoge temperaturen, smelten de werktijden en werkdruk niet als sneeuw voor de zon. Dit hoort nu eenmaal bij onze accountancy wereld. Sterker nog, als je een rondje maakt bij diverse mensen die zijn geëmigreerd, zal je te horen krijgen dat de werkdruk soms zelfs hoger is dan in Nederland.

Dit komt vooral omdat je door de kleinschaligheid van het eiland, juist meerdere petten tegelijkertijd moet dragen. Was je in Nederland gewend dat er voor alles een persoon in dienst was, hier zal je bepaalde dingen hier zelf moeten doen. Je kan dus ondanks je vele jaren werkervaring, het gevoel krijgen dat je ontzettend veel moet leren. En dat is ook zo.

Een ander land, een ander cultuur

Er zijn een aantal belangrijke verschillen tussen de Nederlandse en Curaçaose bedrijfscultuur. Als directe en nuchtere Nederlanders hebben wij al vaak een vooringenomenheid en hebben al snel percepties en assumpties over van alles gemaakt. Zo heb je vast wel eens vooroordeel gehoord dat de Curaçaoënaar lui is, ‘poko-poko’ (rustig) aandoet en altijd laat is. Nederlanders zijn ongeduldig en willen meestal direct ter zake komen. Dat gesprekken soms enthousiast beginnen, betekent niet dat de zaak ook snel in kannen en kruiken is. Binnen het bedrijf kan de vereiste consensus of besluitvorming lang op zich laten wachten.

Oudere klanten spreekt men uit respect en beleefdheid aan met u, totdat ze hebben aangegeven dat je mag tutoyeren. Persoonlijke verzorging en statussymbolen zoals auto’s, kleding en tassen zijn belangrijker dan in Nederland.

Overlegstructuur is een ander verschil. Afhankelijk van de organisatie zijn er verschillende soorten vergaderingen. In de traditionele familiebedrijven dienen ze vooral om besluiten van de top mede te delen. In Amerikaans of Nederlands georiënteerde organisaties en bedrijven kunnen ze ook dienen om tot overeenstemming te komen, om informatie uit te wisselen of om te brainstormen.

Vaak verlopen vergaderingen rommelig doordat urgente telefoontjes afgehandeld worden, mensen weglopen, de deelnemers elkaar interrumperen en onderling gesprekken (in het Papiaments) voeren. Hiërarchie is over het algemeen belangrijk, net als bij welk netwerk je behoort.

De manier van communiceren is ook anders. We kunnen er als Nederlanders snel en soms ondoordacht dingen uitfloepen. En daarbij alleen kijken vanuit ons uitgangspunt, niet luisteren en leren van de ander hoe het wellicht ook anders kan. Als je die houding iets te vaak aanneemt, kan je van aan dat men jou op den duur de deur wijst. Respecteer andere werkwijzen, er zijn meerdere wegen die naar Rome leiden. Het is niet zo dat alles wat uit Nederland komt o zo goed is. Ook in Nederland worden fouten gemaakt en zijn diverse schandalen.

Daarnaast, wees niet te direct en hard in je oordeel. Curaçaoënaars zijn wat terughoudender en meer op zichzelf; je zal eerst het vertrouwen moeten opbouwen. Heb je een afspraak, dan zal je hier wat flexibeler in moeten zijn met de tijd. Ze zeggen niet voor niets: Nederland heeft de klok, Curaçao heeft de tijd.

Curaçao is meer relatiegericht dan taakgericht

Op Curaçao is zaken doen veel persoonlijker dan in Nederland, waarbij je in Nederland graag snel ter zake wil komen. In Curaçao is vertrouwen belangrijk, daarom duurt het over het algemeen langer voordat belangrijke beslissingen worden genomen. Men wil niet dat de snelle Nederlander over de vloer komt, die alles beter denkt te weten, hup aandraagt en dan weer snel doorgaat of vertrekt.

Met de lunch verwacht men niet dat iedereen een boterhammetje met kaas meeneemt naar het werk. Het is gebruikelijk om lekker thuis of buiten de deur (met je collega’s) te lunchen, waarbij een uur (of langer) pauze heel gewoon is. Het is bij uitstek een goed moment om de ander beter te leren kennen. Er wordt hier tijdens de lunch niet over werk gesproken.

Netwerken

Zonder netwerk is het lastig manoeuvreren op het eiland. Het is belangrijk om een netwerk op te bouwen met klanten, collega’s en toekomstige klanten. Het is gewoonlijk om in diverse netwerkclubs te zitten en diverse sportactiviteiten te beoefenen. De leukste manier om te socializen is natuurlijk tijdens de vele happy hours die er zijn op het eiland. Maar dan niet alleen in het netwerkje met Nederlanders onder elkaar. Leer de taal spreken, meng met de lokale bevolking. Dat soort kleine dingen worden gezien en geapprecieerd en kan deuren voor je openen.

Al met al is Curaçao een prachtig eiland waar je als professional veel kan leren en waar soft skills ontzettend belangrijk zijn.

Mocht je jouw emigratie plannen naar Curaçao, dan zijn dit de tips:

• Denk eraan dat de Curaçaose samenleving sterk verschilt van de Nederlandse.
• Wees voorzichtig, je weet niet welke onzichtbare banden en belangen een rol spelen.
• Kleed je woorden omzichtig in; directe confrontaties kan je maar beter uit de weg gaan.
• Toon respect in de vorm van beleefheden.
• Sta open voor andere indrukken en ideeën; veroordeel en beoordeel niet.
• Bereid je voor op lange onderhandelingsprocedures. Zet niets onder druk, wordt niet ongeduldig.
• Check een eerder gemaakte afspraak een dag ervoor. De agenda is hier flexibel.
• Plan niet alles achter elkaar, maar houd rekening met uitloop en vertragingen.