In een nieuwe serie vraagt The Accountables voormalig winnaars van de Brenda Westra Opinieprijs om weer de pen op te pakken. Wij zijn namelijk benieuwd: Wat is hun visie op de huidige stand van zaken? Heeft de sector iets gedaan met hun mening? En hoe kijken ze terug op de periode die is verstreken? We vragen ze te reflecteren op hun prijswinnende opinie, of deze juist verder te verdiepen. Een goede gelegenheid om weer van de prijswinnaars te horen. Anne Sikkes won in 2022 de Brenda Westra Opinieprijs met de opinie: “Alternatieve prestatiemaatstaven: meer inzicht of misleiding?“.

Op 9 april 2024 heeft de International Accounting Standards Board (IASB) de nieuwe standaard IFRS 18 ‘Presentation and Disclosures in Financial Statements’ gepresenteerd. Deze standaard zal van toepassing zijn op alle IFRS-jaarrekeningen met ingang van het boekjaar dat begint op 1 januari 2027. IFRS 18 zal IAS 1 ‘Presentation of Financial Statements’ vervangen en heeft als doel om ervoor te zorgen dat jaarrekeningen relevante informatie presenteren die een getrouw beeld van de werkelijkheid geeft. De focus ligt hierbij op drie belangrijke aspecten: het presenteren van specifieke categorieën en gedefinieerde subtotalen in de winst- en verliesrekening, het verbeteren van samengevoegde en opgesplitste gegevens, en het verstrekken van informatie over management-gedefinieerde prestatiemaatstaven (MPM’s), een vorm van alternatieve prestatiemaatstaven.

Alternatieve prestatiemaatstaven

Alternatieve prestatiemaatstaven (APM’s) zijn kengetallen waarmee bedrijven hun prestaties meten, die niet volgens de wetgeving zijn voorgeschreven. Deze kunnen variëren van winst buiten gebruikelijke kosten tot specifieke groeicijfers. Hoewel ze extra informatie kunnen bieden over hoe goed een bedrijf het doet, is het cruciaal dat investeerders begrijpen hoe deze worden berekend en waarom ze worden gebruikt. IFRS 18 definieert management-gedefinieerde prestatiemaatstaven als een subtotaal van inkomsten en uitgaven die entiteiten gebruiken in openbare communicatie, de visie van het management geven over een aspect van de financiële cijfers en die niet vereist zijn op basis van IFRS-standaarden. MPM’s zijn dus een vorm van APM’s.
In mijn opinie, online gepubliceerd op 28 oktober 2022, heb ik de vraag gesteld: “Alternatieve prestatiemaatstaven: meer inzicht of misleiding?” . Ik benadrukte hierin dat de rol van de accountant cruciaal is bij het beoordelen of alternatieve prestatiemaatstaven daadwerkelijk meer inzicht verschaffen of juist een vertekend beeld creëren. Het is van essentieel belang dat de accountant beoordeelt of het beeld dat met een APM wordt geschept representatief is voor de huidige financiële situatie van de onderneming. Met de komst van nieuwe wet- en regelgeving geeft de IASB nu duidelijkheid over hun verwachtingen ten aanzien van alternatieve prestatiemaatstaven, wat van belang is voor zowel het bedrijf, de accountant als de gebruiker.

Wat verandert er door de komst van IFRS 18?

IFRS 18 verandert de manier waarop MPM’s worden gepresenteerd in jaarrekeningen en introduceert vereisten voor de presentatie. IFRS 18 vereist dat entiteiten hun MPM’s identificeren en een gedetailleerde beschrijving opnemen in de toelichtingen bij de financiële overzichten. Dit zou gebruikers van financiële overzichten in staat moeten stellen te begrijpen welk aspect van financiële prestaties volgens het management wordt gecommuniceerd door middel van een MPM, en hoe deze zich verhoudt tot maatstaven die zijn gedefinieerd door IFRS-accountingstandaarden. Daarnaast worden gespecificeerde categorieën en totaaltellingen verplicht gesteld, zoals bijvoorbeeld operating expenses, waardoor veel gebruikte MPM’s nu gestandaardiseerd worden. Uiteindelijk zorgt dit dus voor meer helderheid voor de gebruikers van de jaarrekening.

De rol van de accountant

Een van de krachten van IFRS 18 is dat het ervoor zorgt dat MPM’s onderdeel worden van de toelichting bij de jaarrekening, en dat bepaalde subtotalen die vaak werden gebruikt als APM, zoals operating profit, nu onderdeel worden van de jaarrekening zelf. Hierdoor wordt de rol van de accountant in de controle van APM’s concreter, en zijn er disclosure vereisten die de accountant kan gebruiken bij het controleren van een MPM. Dit zorgt ervoor dat de accountant expliciet verantwoordelijk wordt voor de controle van MPM’s.

IFRS 18: De oplossing

Al met al beschouw ik IFRS 18 als een belangrijke stap voorwaarts in het bieden van richtlijnen voor management-gedefinieerde prestatiemaatstaven. De standaard biedt betere richtlijnen voor specifieke categorieën in de winst- en verliesrekening, behoudt de vrijheid van ondernemingen om MPM’s te gebruiken voor het presenteren van hun winstbegrip en vergroot de betrouwbaarheid van deze informatie door duidelijke vereisten voor de presentatie van MPM’s en de verantwoordelijkheid van accountants voor de controle ervan. Het is een welkome ontwikkeling voor jaarrekeningen vanaf 2027, en ik moedig bedrijven en accountants aan om de standaard eerder te omarmen en gebruikers dit inzicht te gunnen!