De Brenda Westra Opinieprijs wordt jaarlijks door Nyenrode Business Universiteit en Stichting Future Finance uitgereikt en is gericht op vernieuwende, duidelijk opiniërende, vlot geschreven, voor het accountantsberoep en –onderwijs actuele opiniestukken. In november wordt deze prijs uitgereikt, vandaar dat de aankomende tijd The Accountables is omgetoverd tot Brenda’s Weken, waarbij gedurende deze weken elke dag een opinie van een van de genomineerde centraal staat. Vandaag de opinie van Nathan Hersbach. Hij behaalde in 2022 de Master of Science in Accountancy op Nyenrode en studeert nu in de Post-Master. Hij werkt bij als Senior Staff Audit bij EY.

Een alternatieve weergave van resultaten

De rapportage van ondernemingsprestaties in de toekomst

Alternatieve prestatiemaatstaven

Bedrijven rapporteren hun jaarcijfers in het jaarverslag waarmee de financiële gegevens en tevens de prestaties van de onderneming worden gepubliceerd op basis van wettelijke vereisten. De afgelopen decennia is een trend ontstaan waarin bedrijven ook cijfers publiceren die niet wettelijk vereist zijn, dit zijn zogenoemde alternatieve prestatiemaatstaven (APM’s). Middels deze APM’s kunnen bedrijven resultaten presenteren die naar hun mening een betere reflectie van de ondernemingsprestaties weergeven. Ik heb onderzoek gedaan naar deze APM’s, en ik ben naar aanleiding van mijn verrassende onderzoeksresultaten van mening dat APM’s niet altijd met de juiste bedoelingen worden gerapporteerd. APM’s kunnen namelijk worden ingezet om een rooskleuriger beeld van de bedrijfsprestaties te presenteren. Vanuit mijn accountancy-achtergrond vind ik het van essentieel belang dat de bewustwording omtrent dit onderwerp wordt vergroot, waardoor tevens de urgentie in de maatschappij zal toenemen en we met zijn allen de juiste beslissingen kunnen nemen.

Ontwikkelingen

Op het moment van schrijven zijn het onzekere tijden in de wereldeconomie. Door de oorlog in Oekraïne en de spanningen in Taiwan is de wereldeconomie onder druk komen te staan, net in de periode nadat de wereld aan het herstellen is van de heftige COVID-pandemie. In een economie die op dit moment gekenmerkt wordt door onzekerheid, zou de focus juist moeten liggen op het vergroten van zekerheid.

Vanuit dit kader vind ik het onwenselijk dat bedrijven de mogelijkheid krijgen om zelf de rapportage van de resultaten te kunnen beïnvloeden, dit verlaagt in mijn ogen de vergelijkbaarheid van cijfers. Het is de taak van de regelgever om het stramien te bepalen, ongeacht of bedrijven APM’s goedschiks of kwaadschiks inzetten, zou deze keuze per definitie niet bij het management van bedrijven moeten liggen.

In de wetenschappelijke wereld is een discussie gaande of APM’s met de juiste bedoelingen worden ingezet. In het geval dat APM’s met de juiste bedoelingen worden gerapporteerd, kunnen de gebruikers van de jaarrekening hier voordeel mee doen, doordat zij hierdoor over meer informatie beschikken en daardoor betere beslissingen kunnen nemen. Het kan echter ook nadeel opleveren voor de gebruikers, wanneer zij door deze informatie op het verkeerde been worden gezet en hierdoor verkeerde beslissingen nemen. Ik ben van mening dat dit, ongeacht de beoogde bedoelingen, niet mogelijk zou moeten zijn, omdat de gebruiker van de jaarrekening hierdoor niet objectief geïnformeerd wordt. Het is de taak van de accountant om sturing van cijfers tegen te gaan, zodat deze een getrouwe weergave van een onderneming schetsen.

Internationaal

Vanuit internationaal perspectief is het ook onwenselijk als bedrijven in toenemende mate APM’s rapporteren. Door de globalisering van de economie zou de rapportage van cijfers van ondernemingen namelijk steeds beter vergelijkbaar moeten worden om samenwerkingen te bevorderen, in plaats van dat bedrijven zelf invulling kunnen geven aan wat gerapporteerd wordt. Een verrassende conclusie uit mijn onderzoek is dat landen verschillend om gaan met het rapporteren van APM’s. Vanuit het onderzoek van Hofstede (2001) worden verschillen geanalyseerd tussen bedrijfsculturen in verschillende landen. Uit mijn eigen onderzoek heb ik bewijs gevonden voor de relatie tussen deze culturele verschillen en het gebruik van APM’s. Zo blijkt bijvoorbeeld dat in Ierland relatief veel APM’s gerapporteerd worden, hetgeen mogelijk verklaard kan worden doordat bedrijven voornamelijk een kortetermijnvisie hebben, in tegenstelling tot Oostenrijk waar men langetermijngericht is en relatief weinig APM’s gerapporteerd worden. De kortetermijngedachte wordt eveneens vaak gelinkt aan earnings management, ook wel winststuring genoemd, dat actief wordt bestreden om misleiding van belanghebbenden te voorkomen. APM’s dienen in mijn ogen een soortgelijk doel, namelijk om de prestaties op een alternatieve wijze weer te geven en de gebruikers van de jaarrekening te sturen.

Toekomst                                                                                                  

Wat ik graag zou zien is dat het onderwerp APM’s in de toekomst meer in de aandacht komt, zodat men weet wat het inhoudt en de maatschappelijke discussie kan voeren met de benodigde impact op de regelgeving. Een eerste stap hiervoor is dat APM’s vaker het onderwerp van onderzoek worden. Hierdoor wordt de kennis vergroot zodat men bewustzijn creëert dat APM’s een economisch risico met zich meedragen. Hiervoor dienen de onderliggende redenen voor het rapporteren van APM’s nog beter onderzocht te worden, en dienen ook de potentiële risico’s en de schade die het aanricht aan de economie te worden geïdentificeerd. Vervolgens ligt er een taak voor de regelgever om passende regelgeving te ontwerpen over de wijze waarop bedrijven met APM’s om dienen te gaan, in het belang van de gebruiker van de jaarrekening op internationaal niveau. Het is tijd dat de regelgever de grenzen gaat opzoeken voordat bedrijven dit zullen doen.

Voor het plaatsen van reacties, hou graag rekening met onze spelregels.