Witte jassen, zieke mensen en misschien wel hoogte- en dieptepunten in je persoonlijke omgeving zijn de eerste beelden die in je opkomen bij een ziekenhuis. De link met e-health, big data en cybersecurity wordt niet snel gelegd, maar die maken ook wel degelijk een belangrijk onderdeel uit van de huidige ziekenhuisorganisatie.

Toename ICT-vernieuwingen versus informatiebeveiliging en privacy-bewustzijn
Ieder ziekenhuis moet digitaliseren en automatiseren om de strijd met de concurrentie aan te kunnen blijven gaan. Zo maken zorgverleners in toenemende mate gebruik van e-consulten en worden er veelvuldig apps ontwikkeld om de gezondheidszorg te ondersteunen. Deze ontwikkelingen vragen alsmaar meer van de ICT omgeving van een ziekenhuis. De vernieuwingen gaan in zo’n razend tempo, dat ziekenhuizen gedwongen zijn om hierin mee te gaan. De patiënt verwacht dit ook van een ziekenhuis.

Deze ontwikkelingen leiden er wel toe dat de veiligheidsrisico’s op dit vlak toenemen. Er worden steeds strengere eisen gesteld aan de beveiliging van persoonsgegevens. Per 1 januari 2016 is nu de meldplicht datalekken aan de Wet bescherming persoonsgegevens (Wbp) toegevoegd. Deze richtlijn dwingt organisaties ertoe om voldoende maatregelen te nemen om ervoor te zorgen dat data veilig zijn. De patiënt moet met een gerust hart zijn persoonsgegevens aan een ziekenhuis toe kunnen vertrouwen. Wanneer je als ziekenhuis een groot datalek hebt, loop je het risico op een flinke boete, maar daarnaast levert het ook reputatieschade op.

Op naar de aanstelling van een CIO
Deze ontwikkelingen op innovatief gebied en op het gebied van privacy leiden ertoe dat ziekenhuizen er niet meer aan ontkomen om ICT strategisch in te zetten. Op strategisch niveau dient er voldoende aandacht, kennis en bewustzijn aanwezig te zijn om de juiste strategische beslissingen te kunnen nemen.

Het is niet meer voldoende om alleen op uitvoerend niveau een aantal goede experts aan te stellen, zoals ziekenhuisbestuurders vandaag de dag nog vaak denken. Tussen strategisch en uitvoerend niveau blijkt een verschil te zijn in het beeld van de rol en impact van ICT voor de organisatie. Ze schatten de risico’s dus ook anders in. De aandacht van de bestuurders gaat voornamelijk uit naar het primaire proces en ICT zien ze nog niet als onderdeel van dit proces maar meer als ondersteunend. Dat is juist één van de obstakels. Zolang men dit onderwerp op strategisch niveau niet op de juiste waarde weet te schatten, zal het nog steeds niet de aandacht krijgen die het verdient.

Intussen zijn ziekenhuizen in toenemende mate afhankelijk geworden van ICT. Dit geldt niet alleen voor de ondersteunende bedrijfsprocessen, maar vooral ook voor het primaire zorgproces. Dit vraagt dus om een structurele organisatorische inbedding op het hoogste niveau. Om dit te kunnen bewerkstelligen, doen ziekenhuizen er goed aan om een Chief Information Officer (CIO) aan te stellen. Deze functionaris is op strategisch niveau dé eindverantwoordelijke voor alle informatietechnologie.

Onderdeel van de missie van ieder ziekenhuis in Nederland is het leveren van hoogwaardige medisch specialistische zorg. Maar in het ziekenhuis anno 2016 heeft het technologisch personeel hier net zo’n belangrijk aandeel in als het medisch personeel. Onderken deze ontwikkeling als ziekenhuisbestuurder en stel die CIO aan!

Deze opinie is gebaseerd op het essay waarmee Mieke de Lepper-van de Gevel MSc deelneemt aan de Nyenrode Essayprijs Accountancy 2016. Voor de Essayprijs zijn studenten genomineerd die een goed beoordeelde masterscriptie hebben geschreven met een onderwerp dat maatschappelijk interessant en relevant is. De Essayprijs zal worden uitgereikt op 20 september.