Wat zou jij ervan vinden, als je promotie krijgt ‘’omdat je een vrouw bent’’? En sterker nog: wat zou jij als man ervan vinden als jij juist die promotie niét krijgt, omdat je een man bent? Het vrouwenquotum staat al lange tijd ter discussie. Momenteel is het quotum een streefcijfer en niet wettelijk verplicht. Als er geen zichtbare verbeteringen zijn, wordt het quotum mogelijk wettelijk verplicht gesteld. Volgens de Bedrijvenmonitor Topvrouwen bedroeg het percentage vrouwen in raden van bestuur eind 2016 10,7%. Dat percentage is om te huilen, aldus minister voor Emancipatie Ingrid van Engelshoven. Zij stelt dat een quotum nodig is voor voldoende vrouwen in de top. De kans op een wettelijk quotum neemt met de dag toe. Er moet inderdaad een oplossing komen voor het zogenaamde ‘’glazen plafond’’. Maar bereiken we dit door het invoeren van een vrouwenquotum? Ik denk van niet. Minister Ingrid van Engelshoven zou het vrouwenquotum moeten laten varen en zich meer moeten richten op flexibiliteit aan de top. Dát zorgt op termijn voor een structurele oplossing van het glazen plafond, zonder negatieve bijwerkingen.

Vaak zijn er vooroordelen over vrouwen op werkgebied. Vrouwen willen op termijn kinderen, gaan met zwangerschapsverlof en gaan parttime werken. Hierdoor krijgen vrouwen niet de kans om door te groeien binnen een bedrijf. Het doel van het vrouwenquotum is discriminatie van vrouwen voorkomen, maar juist door dit quotum ontstaat er discriminatie. Weliswaar niet van de vrouw, maar wel van de man. En hoe bepaal je de hoogte van dit quotum, als de verdeling man/vrouw niet in elke branche hetzelfde is? Als we kijken naar het accountantsberoep is slechts 21% van de accountants in het NBA-register vrouw. Je hoeft geen accountant te zijn om te berekenen dat een quotum van 30% vrouwen in raden van bestuur dan onrealistisch is.

De oorzaak van het glazen plafond zijn de vooroordelen die bestaan over vrouwen. We moeten ons dus richten op het oplossen van de oorzaak van het probleem en niet een oplossing vinden voor het gevolg ervan. Eén van de oorzaken van het probleem dat vrouwen geen kans krijgen om te promoveren, is dat zij vaker dan mannen parttime werken, zo blijkt uit recent onderzoek van het CBS. Als we zorgen dat het in een topfunctie ook mogelijk is om parttime te werken, wordt de kern van het probleem opgelost. Daarom moeten we ons richten op meer flexibiliteit in de top.

De vraag die hierbij opkomt, is of het wel mogelijk is om parttime te werken in een topfunctie. Het antwoord is: ja, dat is zeker mogelijk. Er bestaan namelijk al twee accountantskantoren waar alleen maar vrouwen (parttime) werken. Volgens de directrice is het ‘toeval’ dat er alleen vrouwen werken. Volgens haar is de reden hiervan dat ze flexibel omgaat met parttime werktijden. Zelf is ze gestopt bij een ander accountantskantoor, juist omdat ze haar baan daar niet parttime kon doen. Dus als het bij deze accountantskantoren mogelijk is, waarom dan bij andere organisaties niet?

U zult denken: dat zijn maar kleine accountantskantoren, bij de grote kantoren zal dit niet mogelijk zijn. Maar juist de gemiddelde ondernemer in het MKB is vaak dag en nacht bezig met zijn onderneming, omdat hij of zij naast het besturen van de onderneming diverse operationele taken uitvoert. De twee accountantskantoren die worden bestuurd door enkel vrouwen laten dus juist zien dat het mogelijk is om dit te doen met een parttime baan.

Maar willen vrouwen wel een baan in de top, ook al kunnen zij daar parttime werken? Niet alle vrouwen willen promoveren. Voor sommige vrouwen hoeft het glazen plafond dus niet doorbroken te worden; zij willen zelf stoppen bij dat plafond. Precies om die reden is het vrouwenquotum niet de juiste oplossing. Daardoor zou er een minimaal aantal vrouwen in de top moeten, terwijl zij dat mogelijk zelf niet willen. Er komen door het vrouwenquotum dan geforceerd vrouwen aan de top. Wanneer er meer flexibiliteit aan de top is, krijgen vrouwen die wel willen promoveren deze mogelijkheid, maar worden vrouwen die dat niet willen ook niet geforceerd.

Misschien klinkt deze oplossing als verre toekomstmuziek. Kan dit niet sneller en effectiever worden opgelost voor de vrouwen die wél willen promoveren? Het vrouwenquotum is zeker een snellere oplossing, maar niet effectiever. Meer flexibiliteit zal het glazen plafond niet van de ene op de andere dag verhelpen. Maar elke oplossing die daar wel voor zorgt, zal geforceerd zijn. Het vrouwenquotum forceert werkgevers vrouwen te laten promoveren, om de verkeerde redenen. Een goede oplossing op de lange termijn heeft meer tijd nodig. Dat vergt een cultuuromslag. Cultuur verander je niet van de ene op de andere dag, dus laten we het vooral niet forceren met de invoering van een vrouwenquotum. Pleit voor meer flexibiliteit; dan volgen de vrouwen aan de top vanzelf.

Amber Klomp dingt met deze opinie mee naar de eerste Brenda Westra Opinieprijs. Deze wordt op 5 oktober uitgereikt.