De Brenda Westra Opinieprijs wordt jaarlijks door Nyenrode Business Universiteit en Stichting Future Finance uitgereikt en is gericht op vernieuwende, duidelijk opiniërende, vlot geschreven, voor het accountantsberoep en –onderwijs actuele opiniestukken. Op vrijdag 2 oktober wordt deze prijs uitgereikt, vandaar dat de aankomende tijd The Accountables is omgetoverd tot Brenda’s Weken, waarbij gedurende deze weken elke dag een opinie van een van de genomineerde centraal staat. Vandaag staat Luuk Kamerman centraal hij behaalde in 2020 zijn Master Accountancy aan Nyenrode en studeert nu in de Post-Master. Hij werkt als senior assistent-accountant bij KroeseWevers.

Niet alles is wat het lijkt!

Overvloed aan informatie

We leven in een tijdperk van informatie. Een tijdperk waarin we worden bedolven onder nieuwsberichten, social media posts en allerlei andere vormen van informatie. Door deze overvloed aan informatie kan de waarheid soms vertroebeld raken.

Als we kijken naar financiële informatie van met name beursgenoteerde ondernemingen, wordt er steeds meer informatie vrijwillig verstrekt aan de buitenwereld. Zo wordt er meer aandacht gegeven aan corporate social responsibility, alternatieve prestatie-indicatoren, forecasts en strategische informatie. Er wordt niet meer vreemd opgekeken als een jaarrapport van een onderneming in de honderden pagina’s loopt. Meer informatie geeft gebruikers meer inzicht in de prestaties en gezondheid van een onderneming, maar kan ook de aandacht van de lezer weghalen van de pijnpunten die de onderneming niet graag bloot legt.

We krijgen steeds meer informatie steeds sneller voorgeschoteld. Ook moeten we deze informatie in een steeds hoger tempo verwerken en op waarde beoordelen. Beurzen reageren vrijwel direct op vrijgegeven informatie, waardoor er bijna geen tijd meer is om deze informatie echt te begrijpen en te doorgronden. Hierdoor is het juist van belang om je ervan bewust te zijn dat de verstrekte informatie niet altijd de volledige waarheid vertelt. Stel jezelf daarom altijd kritisch op en neem informatie niet zonder meer voor waarheid aan.

Verschil in (kwaliteit van) informatie

Wanneer je informatie leest en tot je neemt, is het van belang om te begrijpen wat de kenmerken zijn van verschillende soorten van informatie en welke impact dit heeft op de betrouwbaarheid en vergelijkbaarheid ervan. Informatie kan worden onderverdeeld in gereguleerde informatie en ongereguleerde informatie.

Gereguleerde informatie is informatie die de onderneming op grond van geldende wet- en regelgeving verplicht is om te verstrekken. Deze informatie wordt doorgaans gecontroleerd en is hierdoor relatief goed vergelijkbaar en betrouwbaar. Vrijwillig verstrekte informatie is niet gereguleerd en is daardoor ook minder vergelijkbaar en betrouwbaar. Deze informatie wordt namelijk niet wettelijk voorgeschreven en wordt niet altijd gecontroleerd. Vrijwillige verstrekte informatie in de jaarrekening wordt wel gecontroleerd door een accountant, maar tussentijdse cijfers, persberichten of social mediaberichten doorgaans niet. Deze informatie kan daarentegen wel relevant zijn voor de gebruiker om meer inzicht te krijgen in de prestaties van de onderneming.

Verschillende belangen

Om vrijwillig verstrekte informatie goed op waarde te kunnen schatten moet je als lezer je bewust zijn van de verschillende belangen die de verstrekker zou kunnen hebben. Deze belangen liggen niet altijd in lijn met de belangen van de gebruikers van de informatie. Zo zal een bedrijf dat verlieslatend is, maar wel sterke groei laat zien, waarschijnlijk meer informatie verstrekken over de sterke groei en dit een prominentere plek geven in hun rapportage naar de buitenwereld. Anderzijds zou een winstgevend bedrijf veel aandacht kunnen schenken aan de groei van de winst ten opzichte van het voorgaande jaar, maar onderbelichten dat deze stijging van de winst wordt veroorzaakt door eenmalige winsten op de verkoop van belangrijke activiteiten aan een concurrent.

Een sprekend praktijkvoorbeeld hiervan is de press release op 13 februari 2020 van Takeaway.com over de jaarresultaten van 2019. Hierin is duidelijk dat de organisatie de nadruk probeert te leggen op de groei in orders en in omzet ten opzichte van het jaar ervoor. Dit met onder andere alternatieve prestatie-indicatoren, zoals de door hun gehanteerde, niet gereguleerde term, EBITDA. In kleine letters wordt aangegeven dat dit niet alleen het bedrijfsresultaat voor de financiële baten en lasten, de belastingen en afschrijvingen betreft, maar dat ook incidentele lasten, op aandelen gebaseerde betalingen en verliezen van joint-ventures hierin niet worden meegenomen, waarbij de term ‘incidentele lasten’ ook nog eens een rekbaar en voor eigen interpretatie vatbaar begrip is. Om nog maar niet te spreken over de mogelijke effecten die de invoering van IFRS 16 heeft gehad op de vergelijkbaarheid met het voorgaande jaar. Vervolgens wordt pas bij de zesde bullet kort stilgestaan bij het verlies dat meer dan verachtvoudigd is ten opzichte van het jaar ervoor.

Waar de belangen van gebruikers van financiële informatie vaak liggen bij het verkrijgen van een gebalanceerd beeld van de onderneming en haar krachten en zwaktes, zullen de belangen van een onderneming meer liggen bij het afgeven van een zo positief mogelijk beeld. Het is essentieel om deze belangen te begrijpen en mee te nemen in het gepresenteerde geheel, om een goed beeld te kunnen vormen van de werkelijke prestatie van een onderneming.

Blijf kritisch!

Kort gezegd is het dus belangrijk om het onderwerp of de organisatie goed te begrijpen om de gepresenteerde informatie goed op waarde te kunnen schatten. Zonder te begrijpen wat de kernactiviteit van een onderneming is, de activiteiten waar het geld mee verdiend wordt of zou moeten worden, is het onmogelijk om een goed oordeel te kunnen vellen. Zeker in deze tijd waarin organisaties steeds complexer zijn geworden en het steeds minder vaak direct duidelijk is waarmee de onderneming haar geld verdient. Hierbij is het dus belangrijk om kritisch te zijn op de gepresenteerde informatie en deze te relateren aan de kennis die je al hebt van de onderneming. Zonder een kritische houding en verdieping in de informatie ben je kwetsbaar voor misleiding en manipulatie.

Voor het plaatsen van reacties, hou graag rekening met onze spelregels.