Het is 12 maart 2020. Slechts weinigen beseffen het, maar de destijds getroffen maatregelen zijn een voorbode van wat er komen zal. Inmiddels zijn we bijna een jaar verder. Een jaar van strenge maatregelen, enige versoepelingen en vervolgens weer beperkingen. Zonder twijfel een bewogen jaar, met zowel voor- als nadelen. Denk aan het wegvallen van reistijd voor velen, maar ook een afname van sociale interactie. Het valt niet te ontkennen dat iedereen consequenties van de COVID-19 pandemie ondervindt. Het is dan ook tijd voor een tone at the top passend bij deze omstandigheden.

De consequenties voor vitaliteit

Uit vele onderzoeken blijkt dat mensen er in het afgelopen jaar niet gelukkiger op zijn geworden, meer stress ervaren en minder bewegen[1][2][3]. Dat is een logisch gevolg van een gebrek aan menselijke interactie. We moeten een groot deel van ons leven in dezelfde ruimte doorbrengen, waardoor we niet los komen van ons werk. Het brengt een gevoel met zich mee dat we constant online moeten zijn en het is moeilijker om de werkdag af te sluiten. Veel collega’s die ik spreek vanuit mijn rol als vitaliteitsambassadeur ervaren dit dan ook. Het maakt het contrast met op locatie werken des te groter, waarbij het meer dan acceptabel was om zo nu en dan een praatje te maken tijdens het koffie halen. Het probleem is helder: de vitaliteit van werknemers staat onder druk.

Het antwoord van organisaties

Het is daarom goed dat werkgevers steeds meer aandacht schenken aan vitaliteit. Zo worden programma’s opgezet waarbij medewerkers de kans krijgen met professionals hun vitaliteit onder de loep te nemen. Daarnaast worden yogasessies en coffeebreaks georganiseerd, en seminars over onderwerpen zoals slaap, voeding, beweging, stress en ritme. Ook worden mogelijkheden geboden om arbo-proof te kunnen werken, waarbij werknemers bijvoorbeeld gecompenseerd worden voor de aanschaf van ergonomische bureaustoelen en bureaus. Dit is wat mij betreft een wenselijke ontwikkeling, aangezien het inmiddels wel aannemelijk is dat thuiswerken op de lange termijn een blijvende trend is[4]. Desondanks ervaren collega’s die ik spreek een toegenomen werkdruk. Toegegeven, niet iedere werknemer neemt ook daadwerkelijk deel aan deze vitaliteitsprogramma’s. Ironisch genoeg nemen collega’s vaak niet deel aan deze programma’s juist doordat zij een hoge werkdruk ervaren. Deelname aan deze programma’s neemt kostbare tijd in beslag die anders besteed had kunnen worden aan werk. Voeg hierbij het gevoel constant bereikbaar te moeten zijn en het resultaat is stress. Onwenselijk, gezien het effect hiervan op productiviteit, burn-outs, andere gezondheidsklachten en personeelsverloop.

Hoe nu verder?

Mijns inziens kan dit voorkomen worden door het bespreekbaar te maken. Dit is tweeledig. Enerzijds het bespreekbaar maken met je directe collega’s en directe leidinggevenden, waarbij aandacht kan worden besteed aan flexibiliteit van de dagindeling, (verplichte) urenbesteding aan vitaliteit en het benadrukken dat niet wordt verwacht dat je constant bereikbaar moet zijn. Anderzijds ligt hier een verantwoordelijkheid voor de leidinggevenden van de organisatie. Het promoten van vitaliteitsprogramma’s is niet voldoende. Jonge professionals hebben behoefte aan een persoonlijke boodschap, waardoor zij zien dat ook leidinggevenden niet constant bereikbaar zijn.

Tone at the top

De maatregelen, daar doen we niets aan. Hoe we met de maatregelen omgaan kunnen we echter wel beïnvloeden. Goed voorbeeld doet volgen, dus hierbij mijn oproep voor een tone at the top gericht op deze problematiek. Ten eerste, erken dat een toename van de werkdruk wordt ervaren. Ten tweede, benadruk dat niet wordt verwacht dat je altijd bereikbaar moet zijn. Als laatste, gebruik persoonlijke voorbeelden om te laten zien hoe de bovenlaag van de organisatie hiermee omgaat. Zo behouden we de vitaliteit van werknemers, ook met een blijvende thuiswerktrend.

[1] https://www.eur.nl/en/ehero/news/geluk-ten-tijde-van-covid-19-nederlandse-bevolking-ongelukkiger-vooral-ouders-en-mensen-met

[2] https://www.mulierinstituut.nl/actueel/volwassenen-sporten-en-bewegen-minder-vanwege-de-coronamaatregelen/

[3] https://www.rivm.nl/gedragsonderzoek/maatregelen-welbevinden/welbevinden-en-leefstijl

[4] https://www.volkskrant.nl/werken/thuiswerken-en-meer-naar-elkaar-omkijken-het-kantoorleven-is-blijvend-veranderd~b72efbd5/