Als een financial audit trainee (assistent accountant), nog bezig met de Bachelor in Accountancy en nog staand met één been in mijn tienerjaren, beangstigt mij de toenemende roep om in de toekomst meer vanuit huis te werken. Thuiswerken heeft mijns inziens zeer nadelige effecten op de ontwikkeling van starters in de accountancy. Zelfontwikkeling en ontplooiing gaat verder dan alleen vaktechnische kennis opdoen en de studie halen. Ook de ontwikkeling van de professionele houding, het professioneel handelen en het ethisch besef zijn belangrijke aspecten en leer je niet louter uit studieboeken. Max Struijlaart schreef in een opinie over de valkuilen van thuiswerken voor starters[1]. Als één van die starters herken en bevestig ik zijn beeld, maar wil ik hier mijn eigen ervaringen aan toevoegen.

Begrijp mij niet verkeerd. Het is een gigantisch privilege dat wij hebben om vanuit huis studie en vooral werk voort te kunnen zetten. Iets dat wij niet vanzelfsprekend mogen achten. Uiteraard wil ik niet klagen over de huidige situatie. Echter, ik zal wel beschrijven waarom ik liever zie dat, na afloop van de pandemie, al mijn collega’s weer samen met mij op kantoor werken (en niet enkel omdat ik hen mis).

Soft skills

De voordelen die genoemd worden voor meer thuis werken zijn veelal gericht op het creëren van meer efficiëntie, meer concentratie en minder reistijd. Nadelen zijn vaak gericht op een gebrek aan sociale contacten en moeite met de werk-privébalans. Weinig rekening wordt gehouden met de leercurve van starters. Wanneer dat wel wordt gedaan, dan is dat vaak gericht op de hard skills; afvlakking van de ontwikkeling in de vakbekwaamheid en deskundigheid. Maar dit kan, hoewel moeilijker, wel vanuit huis. Het is vooral de leercurve op de soft skills, die wij nu aan het flattenen zijn. Communicatieve vaardigheden zoals het interviewen, presenteren, overtuigen en onderhandelen ontbreken nu bijna geheel in onze ontwikkeling. Contactmomenten met de klant worden vaak overgenomen door leidinggevenden. Contact met collega’s loopt bijna geheel via de e-mail. Hoe leren wij het gebruik van interviewtechnieken en het aannemen van een rechte rug tegenover de klant, thuis vanaf de keukentafel? Hoe ontwikkelen wij ons tot volwaardige leden van een professionele omgeving, wanneer wij in een joggingbroek in onze slaapkamer zitten, zonder (directe) rolmodellen om ons heen?

De volgende generatie accountants

Het is lastiger om mee te luisteren en te denken bij discussies op de werkvloer en tijdens moeilijke gesprekken of interviews met de klant, waarin dilemma’s worden behandeld. Door deze gesprekken kan je echter veel leren van de argumenten, hoe dilemma’s worden opgelost en de afwegingen van belangen, zodat je zelf een sterk ethisch besef ontwikkelt. Uiteindelijk met het oog op het invullen van de rol als vertrouwenspersoon van de maatschappij. Er is door thuiswerken een gebrek aan rolmodellen en voorbeelden die ik wel had op de werkvloer. Collega’s die mij inspireerden, met wie ik mijzelf kon vergelijken en van wie ik kon leren.

Eveneens is er een gebrek aan context in je werkzaamheden, waardoor checklists vinken nog meer neerkomt op letterlijk en alleen checklists vinken. Het maatschappelijk gevoel, dat ons moet drijven tot het zijn van de “volgende generatie accountants […] [die] anders in de wedstrijd zitten”[2] (Wopke Hoekstra), vervaagt vanuit huis des te meer. Zicht op de maatschappelijke ontwikkelingen en de discussie vermindert vanuit huis. En thuis is het lastig om in een professionele werk-modus te komen en besef te hebben van het belang van ons werk. Alles wordt geabstraheerd en gerelativeerd door de afstand.

Niet irrelevant is dat wij ook de bedrijfscultuur van een organisatie niet meekrijgen vanuit huis. Juist nu de sector een cultuurverandering aan het maken is, waarin de CTA voorziet dat er “meer aandacht moet zijn voor soft skills, reflectie en intervisie […] en een cultuur gericht op ‘het goede doen’”[3]. Niet enkel belemmert thuiswerken de ontwikkeling op soft skills, is er minder ruimte voor reflectie en vervaagt de visie op wat ‘het goede’ is. Wanneer een organisatie dit ook gaat uitdragen in de cultuur, zullen wij dat vanuit huis enkel beperkt tot ons kunnen nemen.[4]

Fitness

Jezelf ontwikkelen vergelijk ik graag met fitnessen. Beide zijn een levensstijl. Daarnaast komt groei enkel wanneer je iets doet wat net te zwaar voor je is. Je spieren groeien enkel wanneer je steeds een aantal kilo zwaarder tilt. En je skills groeien enkel wanneer je iets doet wat nog(!) te hoog gegrepen is voor je. Het is lastig om vanuit huis, zonder een extrinsieke prikkel, jezelf die levensstijl op te blijven leggen en steeds grotere uitdagingen aan te pakken.

Wij zijn allemaal druk om ons lichaam fit te houden tijdens deze periode. Hoe houden wij tevens onze geest scherp? Zelfontwikkeling moet nu vooral uit onszelf komen. Ik heb dan ook de volgende tips:

1) Pak nieuwe dingen op en daag jezelf uit. Meld je bijvoorbeeld aan voor nevenactiviteiten en spring in het diepe. Dit is dé tijd om te experimenteren (benut de flexibiliteit)! Doelstellingen en uitdagingen, alsmede ontwikkeling, hoeven niet enkel op werk te liggen. Focus ook vooral op sport, gezondheid of hobby’s!

2) Probeer ook vanuit huis op zoek te gaan naar rolmodellen. Mensen met wie je samen aan een project werkt of gezamenlijk een uitdaging aangaat. Samen met mijn ervaren collega Avinash Nandram hebben wij met het bestuur van de VAS een VASSA op 14 september j.l. georganiseerd. Om gezamenlijk zoiets op te pakken en succesvol neer te zetten is een enorme uitdaging, maar bovenal enorm leerzaam.

3) Bezoek de VASSA’s van de VAS, waarin wij gezamenlijk in discussie gaan (soft skills) over maatschappelijk relevante onderwerpen en het belang van ons werk. Twee vliegen in één klap!

Ontwikkelen in deze tijd en vanuit huis kan dus wel, als je zelf het initiatief maar neemt. Echter, de boodschap blijft:

Let’s flatten the curve, zodat onze leercurve weer skyhigh kan gaan!

[1] Struijlaart, M. (2020, 15 september). Thuiswerken: de volgende valkuil voor de externe accountant. The Accountables. https://www.theaccountables.nl/thuiswerken-valkuil-accountant/

[2] Wopke Hoekstra tijdens Algemeen Overleg “Accountancy” d.d. 28-9-2020

[3] Commissie toekomst accountancysector (2020). Vertrouwen op controle. Rapport van de Commissie toekomst accountancysector. Rijksoverheid. (p. 82)

[4] Fd.nl. (2020, 21 oktober). Eenzaamheid grijpt thuiswerkers naar de keel. https://fd.nl/achtergrond/1361606/eenzaamheid-grijpt-thuiswerkers-naar-de-keel

Voor het plaatsen van reacties, hou graag rekening met onze spelregels.