Waar staat de controlerend accountant over 10 jaar? Dit vroeg een bezorgde ouder mij op de open dag voor nieuwe accountancystudenten.

Ik moest wel een klein beetje lachen. De vraag stond in schril contrast met de andere vragen die de potentieel nieuwe accountants mij stelden. (Heb ik nog wel vrije tijd? Wat ga ik verdienen?! Wat wordt mijn lease auto?!!) Dat de accountant onlangs met regelmaat in het nieuws te vinden was leek hun totaal te zijn ontschoten op dat moment.

Maar al snel kwam ook bij mij de ernst van de vraag binnen, waar staan we eigenlijk over 10 jaar?

De ouder in kwestie had een eigen accountant en zag dat deze ver was met het standaardiseren en het uitbesteden van werkzaamheden. Dit bovenop alle ontwikkelingen in opleiding en beroep maakte dat hij zich afvroeg of zijn zoon of dochter wel het goede beroep aan het kiezen was.

Standaardisatie en uitbesteding zullen herkenbaar zijn voor vele accountants. Met name bij de big four of next nine werken ze al regelmatig met heuse delivery centers waarbij de ‘standaard’ werkzaamheden volgens een ‘standaardprotocol’ worden uitgevoerd. Stuur de documentatie erheen en je krijgt haar verwerkt en gereviewed retour.

Natuurlijk brengt dit voordelen met zich mee. Het is efficiënt, veelal een stuk(je) goedkoper en alle werkzaamheden komen volgens  een standaard model in het controledossier terecht. Hopelijk kunnen hier ook de nodige kwaliteitsslagen mee gemaakt worden.

Maar ook de nadelen zijn er. Controleren wordt een ‘checking the box’-praktijk. Naar mijn mening wordt je professioneel-kritische houding niet geprikkeld wanneer je een checklist aan het afwerken bent. Daarnaast leren nieuwe accountants niet meer om de standaard werkzaamheden uit te voeren, maar vooral om deze uit te besteden.

Het valt te bezien hoe deze ontwikkeling zich zal doorzetten. Zelf voorzie ik een aantal scenario’s:

1. Controlewerkzaamheden worden zo ver als mogelijk gestandaardiseerd. Het controleren gaat aan de hand van een model en het merendeel van de (assistent)-accountants zal zich met het verwerken van documentatie bezig houden. Klantcontact wordt minder belangrijk, het is enkel van belang om de juiste documentatie te verkrijgen. Verwerking kan vanaf kantoor en enkel voor de bijzondere schattingsposten zal klantcontact noodzakelijk zijn. Accountancy wordt een rules-based beroep.

2. Nieuwe assistent-accountants leren de basis van het controleren in de delivery centers zoals hierboven beschreven, bijvoorbeeld in een crash course van een jaar of 2. We leren controleren volgens een standaard model en nemen deze kennis mee met onze ‘promoties’ naar hogere functies en meer ingewikkelde controleposten.

3. Er gaat weinig veranderen ten opzichte van de huidige situatie, om wijd uiteenlopende redenen (mening klanten, mening samenleving, etc.).

Maar ook ik weet niet hoe het er allemaal uitziet over 10 jaar. Als ik dat had geweten was  ik immers wel waarzegger geworden. Welke kant denken jullie dat het opgaat met de accountancy?

Mike Broekhof
Accountancystudent, voorzitter VAS en lid Redactieraad The Accountables